Ik had haar zo graag willen geruststellen. Dat het echt ophoudt als zij maar… Ja, wat precies? Beter haar grenzen aangeeft? Wat meer afstand bewaart? Of juist wat meer liefde toont? Ze kwam bij me na het zoveelste voorval met haar moeder, in totale paniek. En ik moest haar zeggen: “Het stopt nooit. Dit is hoe het is. Kijk er maar naar. Ik houd je hand vast.” Zachtjes, terwijl ik in haar hand kneep. De tranen stroomden over haar wangen, terwijl ze haar hoofd boog.
Het stopt nooit. Je vader of moeder heeft niet opeens geen psychische stoornis meer, als jij nog wat liever, loyaler, zorgzamer gaat zijn. De dynamiek tussen ouders met een psychische problematiek en hun volwassen kinderen bestaat al hun hele leven lang. Die dynamiek zal eerder sterker worden omdat ze zich vastbijt en ingraaft in de relatie. Er zijn twee bewegingen mogelijk die je als volwassene kunt maken in de relatie met de ouders. Of vanuit loyaliteit in het oude patroon meebewegen, of je eruit losmaken. Ook wanneer het kind zich losmaakt, wordt de dynamiek vaak versterkt zichtbaar omdat de ouders hun grip op het kind proberen te verstevigen, of het van zich af stoten. Beide bewegingen zijn niet gemakkelijk, al is de eerste beweging wel heel vertrouwd, omdat je die al zo lang kent. Als kind van ouders met een psychische problematiek is dit iets wat je altijd met je meedraagt.
Er is hoe dan ook verlies. Het kind ‘verliest’ zijn ouders, dat wil zeggen dat het kind de goedkeuring of bevestiging van zijn ouders kwijtraakt, of het verliest zichzelf. Door te kiezen om er te zijn voor je ouders, moest je als kind een stuk van jezelf wegcijferen, opzijzetten, ontkennen. Ik noem het hier kiezen, maar je maakte toen je zo jong was geen bewuste keuze. Het is een beweging die je maakte om te kunnen overleven. Voor het spelen met andere kinderen, je eigen levensvreugde en emotionele expressie, jouw eigen behoeften en verlangens was geen ruimte. En door je hierin te voegen, wist je je zich verzekerd van een plek in het gezin, en kon je overleven. In de jonge jeugd zal het kind altijd voor verlies van zichzelf kiezen, vanuit de drang om te kunnen blijven voortbestaan. Door dit voortdurende appèl raakte je het werkelijke contact met jezelf en je natuurlijke behoeften kwijt.
Om meer bij jezelf uit te komen zul jij als kind van ouders met psychische problemen het verlies moeten aankijken en vastpakken. Dat is pijnlijk en vraagt moed, om te doorvoelen dat je maar zo weinig echt kind hebt kunnen zijn en je onschuld al zo vroeg hebt verloren. Dat er geen liefdevolle ouder was, die fysiek en emotioneel beschikbaar was; dat het nooit was en ook nooit zal zijn. Het is iets wat je altijd met je meedraagt. De uitdaging is om de rouw toe te laten en te voelen: mijn vader/moeder was er niet voor mij, en dat zal ook nooit zo zijn. En daarbij verbinding te krijgen met je eigen draagkracht en te voelen dat je sterk genoeg bent om je eigen verlangen te dragen, zonder dat het vervuld wordt.
0 reacties